คาร์บอนเครดิตคืออะไร? ทำไมบริษัทระดับโลกถึงให้ความสำคัญ?
เทรนด์ใหม่เพื่อโลกสะอาด และรายได้ที่ยั่งยืน
“คาร์บอนเครดิต” คือคำที่เราเริ่มได้ยินกันบ่อยขึ้นในยุคที่โลกกำลังร้อนขึ้นทุกวัน หลายคนอาจเคยได้ยินผ่านหู แต่ยังไม่แน่ใจว่ามันคืออะไร มีไว้ทำไม แล้วเกี่ยวอะไรกับชีวิตเรา ในบทความนี้เราจะพาไปเข้าใจแบบง่ายๆ ว่าคาร์บอนเครดิตคืออะไร ใช้ทำอะไรได้ และมันจะกลายเป็น “โอกาส” ใหม่ของธุรกิจและโลกได้อย่างไร
ทำความรู้จักคาร์บอนเครดิต
คาร์บอนเครดิต (Carbon Credit) คือ สิทธิในการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยเฉพาะก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) ในปริมาณที่ลดลงจากเกณฑ์ที่กำหนด ซึ่งเกิดจากกิจกรรมที่ช่วยลดหรือดูดกลับก๊าซเหล่านี้ เช่น การใช้พลังงานหมุนเวียน การปลูกป่า การจัดการของเสีย ฯลฯ เมื่อองค์กรหรือโครงการใดสามารถลดการปล่อยก๊าซได้ ก็จะได้รับ “เครดิต” ที่สามารถนำไปขายให้กับองค์กรอื่นที่ปล่อยเกินเกณฑ์ได้ตามกลไกตลาด กล่าวง่ายๆ คือ องค์กรหนึ่งลดได้ ก็ขายให้กับอีกองค์กรที่ลดไม่ได้ เพื่อให้ภาพรวมของโลกยังคงลดการปล่อยก๊าซได้ตามเป้าหมาย
ทำไมคาร์บอนเครดิตถึงสำคัญต่อโลกและธุรกิจ
เพราะโลกร้อนขึ้นอย่างรวดเร็วจากก๊าซเรือนกระจกที่มนุษย์ปล่อยออกมา เช่น จากการผลิตไฟฟ้า การขนส่ง การใช้พลังงานฟอสซิล การตัดไม้ทำลายป่า ฯลฯ และนานาประเทศต่างตระหนักถึงปัญหานี้ จึงร่วมกันตั้ง “เป้าหมายลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก” เช่น เป้าหมาย Net Zero หรือ Carbon Neutral แต่ความสามารถในการลดก๊าซของแต่ละประเทศหรือองค์กรไม่เท่ากัน บางรายไม่สามารถลดเองได้ จึงเกิดแนวคิด “ซื้อเครดิต” จากองค์กรที่ลดได้แทน เพื่อให้ภาพรวมยังคงเป็นไปตามเป้าหมายร่วมกัน
ตลาดคาร์บอนเครดิตคืออะไร?
ตลาดคาร์บอนเครดิต (Carbon Market) เป็นพื้นที่กลางที่ให้ผู้ซื้อและผู้ขายคาร์บอนเครดิตมาเจอกัน เป้าหมายคือเพื่อกระตุ้นให้เกิดการลงทุนในกิจกรรมลดก๊าซเรือนกระจกมากขึ้น โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท:
- ตลาดภาคบังคับ (Mandatory Carbon Market) เป็นตลาดที่เกิดจากการออกกฎหมายบังคับ เช่น ในสหภาพยุโรปที่กำหนดเพดานปล่อยก๊าซ หากปล่อยเกินต้องซื้อเครดิตเพิ่ม หากปล่อยต่ำกว่าก็สามารถขายส่วนเกินได้
- ตลาดภาคสมัครใจ (Voluntary Carbon Market) เป็นตลาดที่องค์กรหรือบริษัทเข้าร่วมโดยสมัครใจ เช่น อยากเป็นองค์กรคาร์บอนต่ำ หรือจัดกิจกรรมที่เป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutral) จึงซื้อเครดิตจากโครงการที่ได้รับการรับรอง
T-VER คืออะไร? ก้าวใหม่ของไทยสู่ตลาดคาร์บอนโลก
ประเทศไทยเข้าร่วมพิธีสารเกียวโตในปี 2545 และจัดตั้ง องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (อบก.) ขึ้นในปี 2550 เพื่อรับรองโครงการลดก๊าซเรือนกระจก และพัฒนาตลาดคาร์บอนภาคสมัครใจของประเทศภายใต้มาตรฐานที่เรียกว่า T-VER (Thailand Voluntary Emission Reduction)
T-VER คือโครงการที่ให้เครดิตกับกิจกรรมต่างๆ ที่ช่วยลดหรือดูดกลับก๊าซเรือนกระจก เช่น การใช้พลังงานทดแทน การจัดการของเสีย การปลูกป่า ฯลฯ ปัจจุบันมีมากกว่า 300 โครงการในประเทศไทยที่ได้รับการรับรอง และสามารถขายคาร์บอนเครดิตได้
แล้วคาร์บอนเครดิต “สำคัญ” อย่างไร?
ด้านสิ่งแวดล้อม
คาร์บอนเครดิตคือแรงจูงใจที่ผลักดันให้องค์กรหันมาลดการปล่อยก๊าซโดยตรง เช่น เปลี่ยนมาใช้พลังงานสะอาด ปรับปรุงกระบวนการผลิต หรือปลูกต้นไม้ดูดซับก๊าซ สร้างผลดีต่อสิ่งแวดล้อมโดยรวม
ด้านเศรษฐกิจ
การซื้อขายคาร์บอนเครดิตสร้าง “มูลค่า” ให้กับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ทำให้การปล่อยก๊าซไม่ใช่เรื่องฟรีอีกต่อไป องค์กรที่ลดได้มากกลายเป็นผู้มีรายได้เสริมจากการขายเครดิต ขณะที่องค์กรที่ปล่อยมากต้องแบกรับต้นทุนเพิ่ม ส่งผลให้เกิดการแข่งขันในด้านการลดมลพิษมากขึ้น
ด้านธุรกิจและความยั่งยืน
ธุรกิจที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมและเข้าร่วมตลาดคาร์บอน จะสามารถตอบสนองความคาดหวังของผู้บริโภคยุคใหม่ และยังเพิ่มโอกาสในการเข้าร่วมโครงการ ESG (สิ่งแวดล้อม สังคม ธรรมาภิบาล) ซึ่งเป็นเทรนด์สำคัญระดับโลก
อยากได้ “คาร์บอนเครดิต” ต้องทำอะไร? ตัวอย่างจริงที่ทำได้เลย
- ติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์เพื่อลดการใช้ไฟจากเชื้อเพลิงฟอสซิล
- เปลี่ยนหลอดไฟเป็น LED ในพื้นที่ขนาดใหญ่
- จัดการของเสียด้วยการหมัก แยกขยะ หรือลดการเผา
- ปลูกป่า หรือปลูกไม้เศรษฐกิจเพื่อดูดซับคาร์บอน
- พัฒนาระบบขนส่งให้ใช้พลังงานสะอาด
ไม่ใช่แค่เรื่องของโรงงาน! คาร์บอนเครดิตกับชีวิตประจำวัน
หลายคนอาจคิดว่าคาร์บอนเครดิตเป็นเรื่องของโรงงานหรือธุรกิจขนาดใหญ่เท่านั้น แต่จริงๆ แล้ว คนทั่วไปก็มีส่วนร่วมได้ เช่น การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ ลดการใช้พลาสติก การปลูกต้นไม้ หรือแม้แต่การเลือกสนับสนุนสินค้าที่มีคาร์บอนฟุตพริ้นต์ต่ำ ก็เป็นการมีส่วนลดผลกระทบเช่นกัน
สรุป
“คาร์บอนเครดิตคืออะไร?”คือกลไกสำคัญที่ช่วยให้โลกเรามีโอกาสชะลอปัญหาโลกร้อน และยังเป็น “โอกาสทางเศรษฐกิจ” สำหรับผู้ที่ลงมือทำจริง องค์กรใดที่ปรับตัวได้เร็ว ก็จะได้เปรียบทั้งในด้านภาพลักษณ์และผลกำไร ในขณะที่คนทั่วไปก็สามารถร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนผ่านไปสู่โลกที่ปล่อยคาร์บอนน้อยลงได้เช่นกัน
อ้างอิงแหล่งข้อมูลเพิ่มเติม :
UNFCCC. (n.d.). What is the Clean Development Mechanism (CDM)?, from https://unfccc.int/
The World Bank. (2022). State and Trends of Carbon Pricing 2022., from https://www.worldbank.org/ext/en/home
