ระบบไฟผิด ชุดโซลาร์เซลล์ก็พัง! รู้วิธีเลือกให้ถูกก่อนติดตั้งไฟฟ้า 1 เฟส หรือ 3 เฟส
ค่าไฟฟ้าพุ่งสูงขึ้นทุกปี การเลือกติดตั้งโซล่าเซลล์กลายเป็นทางเลือกยอดนิยมของเจ้าของบ้าน อาคารพาณิชย์ และภาคธุรกิจ เพื่อประหยัดพลังงานในระยะยาว แต่ก่อนจะตัดสินใจเลือกชุดติดตั้งโซล่าเซลล์ สิ่งที่ต้องรู้และพิจารณาให้ดีก่อนคือ “ระบบไฟฟ้าภายในบ้านของเราเป็นแบบไฟฟ้า 1 เฟส หรือ 3 เฟส?” เพราะจะส่งผลต่อกำลังการติดตั้ง และการเลือกใช้อุปกรณ์ที่เหมาะสมทั้งด้านประสิทธิภาพและความปลอดภัย
ระบบไฟฟ้า 1 เฟส หรือ 3 เฟสต่างกันอย่างไร?
ระบบไฟฟ้าในประเทศไทยโดยทั่วไปจะแบ่งเป็น 2 ระบบหลัก คือ ระบบไฟฟ้า 1 เฟส หรือ 3 เฟส ซึ่งมีความแตกต่างทั้งในด้านการใช้งาน ขนาดของมิเตอร์ และการรองรับโหลดไฟฟ้า ดังนี้:
ระบบไฟฟ้า 1 เฟส
ระบบไฟฟ้า 1 เฟสจะมีสายไฟ 2 เส้น คือ สายไฟ L (Line) และสายนิวทรอล N (Neutral) ให้แรงดันประมาณ 220-230V ใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าทั่วไปในครัวเรือน เช่น ทีวี พัดลม ตู้เย็น เครื่องซักผ้า รวมถึงเครื่องปรับอากาศขนาดเล็ก-กลาง เหมาะสำหรับบ้านพักทั่วไป หรือทาวน์โฮมที่มีการใช้งานไฟไม่มาก ระบบนี้ติดตั้งง่าย ค่าใช้จ่ายต่ำ แต่จะมีข้อจำกัดเรื่องกำลังรับโหลดหากมีการใช้ไฟพร้อมกันจำนวนมาก
ระบบไฟฟ้า 3 เฟส
ระบบไฟฟ้า 3 เฟสมีสายไฟ 4 เส้น คือ สายไฟ L ทั้งหมด 3 เส้น และสายนิวทรอล N หนึ่งเส้น ให้แรงดันไฟฟ้าสูงถึง 380-400V เหมาะสำหรับบ้านขนาดใหญ่ อาคารสำนักงาน หรือโรงงานที่มีอุปกรณ์ไฟฟ้ากินไฟสูง เช่น เครื่องปรับอากาศหลายเครื่อง เครื่องจักรไฟฟ้า หรือมีจุดชาร์จรถ EV หลายจุด ระบบนี้แม้จะมีค่าใช้จ่ายติดตั้งสูงกว่า แต่สามารถรองรับการใช้งานได้มากกว่าและเหมาะกับระบบโซล่าเซลล์ขนาดใหญ่
โดยทั่วไประบบไฟฟ้า 1 เฟสสามารถติดตั้งโซล่าเซลล์ได้สูงสุดไม่เกิน 5 กิโลวัตต์ (kW) ต่อชุด หากต้องการติดตั้งมากกว่า 5 kW จะต้องแยกเป็นชุด ๆ หรือใช้ Inverter หลายตัว เช่น ติดตั้ง 10 kW อาจต้องใช้ Inverter ขนาด 5 kW สองชุด
ตัวอย่างชุดติดตั้งแนะนำสำหรับไฟ 1 เฟส:
1.65 kW เหมาะสำหรับบ้านที่มีค่าไฟประมาณ 1,000 บาท/เดือน
⬇ ลดค่าไฟประมาณ 600-700 บาท/เดือน3 kW เหมาะกับบ้านที่มีค่าไฟประมาณ 2,000-3,000 บาท/เดือน
⬇ ลดค่าไฟประมาณ 1,500 บาท/เดือน5 kW เหมาะกับบ้านที่ใช้ไฟระดับ 5,000 บาทขึ้นไป
⬇ ลดค่าไฟประมาณ 2,500-3,000 บาท/เดือน
ระบบไฟฟ้า 3 เฟสสามารถติดตั้งโซล่าเซลล์ได้มากกว่า 5 kW อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสามารถเริ่มต้นตั้งแต่ 5 kW ไปจนถึง 20 kW หรือมากกว่านั้น ซึ่งตอบโจทย์บ้านขนาดใหญ่ อาคารสำนักงาน หรือบ้านที่ติดตั้ง EV Charger ได้เป็นอย่างดี โดยไม่ต้องแยกชุดเหมือนระบบไฟ 1 เฟส
ตัวอย่างชุดติดตั้งแนะนำสำหรับไฟ 3 เฟส:
5 kW ➤ เหมาะกับบ้านที่มีค่าไฟ 5,000–7,000 บาท/เดือน
⬇ ประหยัดได้ประมาณ 3,000 บาท/เดือน10 kW ➤ เหมาะกับบ้านที่มีค่าไฟ 10,000 บาท/เดือน
⬇ ประหยัดได้ 6,000–7,000 บาท/เดือน15 kW ➤ สำหรับอาคารสำนักงาน/โฮมออฟฟิศ ค่าไฟระดับ 15,000 บาท
⬇ ลดได้มากกว่า 10,000 บาท/เดือน20 kW ขึ้นไป ➤ สำหรับบ้านขนาดใหญ่และธุรกิจขนาดเล็กที่ต้องการประหยัดไฟระยะยาว
วิธีตรวจสอบระบบไฟบ้านของคุณ
คุณสามารถตรวจสอบได้ด้วยตัวเองง่าย ๆ ว่าบ้านคุณใช้ระบบไฟแบบใด โดยสังเกตจาก “มิเตอร์ไฟฟ้า” หรือดูจำนวนสายไฟที่ต่อเข้าบ้าน:
หากมีสายไฟ 2 เส้น → เป็นระบบไฟฟ้า 1 เฟส
หากมีสายไฟ 4 เส้น → เป็นระบบไฟฟ้า 3 เฟส
หากไม่แน่ใจ แนะนำให้ติดต่อช่างไฟฟ้าที่มีใบอนุญาต หรือใช้บริการบริษัทรับติดตั้งโซล่าเซลล์ที่มีบริการสำรวจหน้างาน เพื่อความถูกต้องและความปลอดภัย
เลือกอินเวอร์เตอร์อย่างไรให้เหมาะสม
การเลือกอินเวอร์เตอร์ต้องพิจารณาจากระบบไฟของบ้านด้วย
ระบบไฟฟ้า 1 เฟส ➤ ใช้อินเวอร์เตอร์แบบ 1 เฟส เช่น ขนาด 3 kW, 5 kW
ระบบไฟฟ้า 3 เฟส ➤ ใช้อินเวอร์เตอร์แบบ 3 เฟส เช่น ขนาด 10 kW, 15 kW หรือ 20 kW
อินเวอร์เตอร์ที่ดีควรเป็นรุ่นที่ผ่านมาตรฐาน มอก. และมีระบบ MPPT สำหรับเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพลังงาน รวมถึงควรติดตั้งโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น
สรุป
ก่อนติดตั้งโซล่าเซลล์ในบ้านหรืออาคาร การตรวจสอบระบบไฟฟ้าให้ถูกต้องว่าเป็นแบบไฟฟ้า 1 เฟส หรือ 3 เฟสถือเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพราะมีผลต่อขนาดของชุดโซล่าเซลล์ที่สามารถติดตั้งได้ อินเวอร์เตอร์ที่ต้องใช้ และความปลอดภัยของระบบไฟฟ้าโดยรวม โดยระบบไฟ 1 เฟสเหมาะสำหรับการติดตั้งโซล่าเซลล์ไม่เกิน 5 kW ส่วนระบบไฟ 3 เฟสสามารถรองรับได้มากกว่า 10 kW เหมาะกับบ้านขนาดใหญ่หรืออาคารที่ใช้พลังงานสูง ซึ่งการเลือกผิดอาจทำให้ระบบทำงานไม่มีประสิทธิภาพหรือเกิดความเสียหายได้ ดังนั้นควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนติดตั้งทุกครั้ง เพื่อให้การลงทุนคุ้มค่าและปลอดภัยที่สุด
